دلایل و علائم فیبروم رحم جزو مواردی هستند که شناخت و آگاهی از آن‌ها می‌تواند نقش موثری در پیشگیری از عوارض و یا خطرات ناخواسته داشته باشد. فیبروم‌های رحمی که به نام لیومیوم نیز شناخته می‌شوند، توده‌های غیرسرطانی هستند که در رحم ایجاد می‌شوند. در این مقاله با ما همراه باشید تا دلایل و علائم این عارضه را به طور کامل مورد بررسی قرار دهیم.
دلایل ابتلا به فیبروم‌های رحمی
عوامل هورمونی
- تأثیر استروژن و پروژسترون: استروژن و پروژسترون، دو هورمون دخیل در چرخه قاعدگی، نقش مهمی در ایجاد و رشد فیبروم رحم دارند. این هورمون‌ها رشد دیواره رحم را در طول هر چرخه قاعدگی تحریک می‌کنند و سطوح بیش از حد استروژن می‌تواند باعث رشد فیبروم رحم شود.
- عدم تعادل هورمونی: عدم تعادل در سطوح استروژن و پروژسترون می‌تواند رشد طبیعی و الگوهای پسرفت بافت رحم را مختل کند. عدم تعادل هورمونی، مانند استروژن بیش از حد نسبت به پروژسترون، ممکن است باعث تشکیل و رشد فیبروم شود.
عوامل ژنتیکی
- سابقه خانوادگی و وراثت: فیبروم رحم معمولاً در افرادی که نسبت خانوادگی دارند ایجاد می‌شود که نشان دهنده نقش ژنتیک در ابتلا به آن است. اگر یکی از اقوام نزدیک زن (مادر، خواهر) مبتلا به فیبروم رحمی باشد، احتمال ابتلا به آن در دیگر افراد افزایش می‌یابد. عوامل ژنتیکی می‌توانند بر الگوهای رشد و حساسیت به فیبروم تأثیر بگذارند.
- جهش‌های ژنتیکی: برخی جهش‌های ژنتیکی و تغییرات در ژن‌های خاص با افزایش خطر ابتلا به فیبروم رحم مرتبط است. اگرچه مکانیسم‌های ژنتیکی دقیق به طور کامل شناخته شده نیستند، تحقیقات در حال انجام با هدف شناسایی ژن‌های خاص درگیر در رشد فیبروم است.
سایر علل بالقوه
- سن و سابقه باروری: شیوع فیبروم‌های رحمی با افزایش سن به ویژه در سال‌های باروری افزایش می‌یابد. تغییرات هورمونی که در دوران یائسگی رخ می‌دهند نیز می‌توانند بر رشد فیبروم تأثیر بگذارند. علاوه بر این، زنانی که هرگز باردار نشده اند یا اولین بارداری خود را در سنین بالاتر تجربه کرده اند، ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند.
- چاقی و عوامل سبک زندگی: چاقی با افزایش خطر ابتلا به فیبروم رحم مرتبط است. چربی اضافی بدن می‌تواند منجر به عدم تعادل هورمونی و سطوح بالاتر استروژن شود که ممکن است به رشد فیبروم کمک کند. سایر عوامل سبک زندگی مانند سبک زندگی کم تحرک، رژیم غذایی نامناسب و استرس نیز ممکن است در این امر نقش داشته باشند.
- قومیت و نژاد: فیبروم رحم در میان گروه‌های قومی خاص، به ویژه زنان آفریقایی تبار، شایع‌تر است. در این افراد فیبروم در سنین پایین‌تر شکل می‌گیرد و این افراد فیبروم‌های بزرگ‌تری را تجربه می‌کنند و در مقایسه با زنان با پیشینه‌های قومی دیگر علائم شدیدتری دارند.
علائم فیبروم رحم
علائم رایج
- خونریزی شدید یا قاعدگی طولانی: فیبروم‌ها می‌توانند باعث خونریزی بیش از حد در قاعدگی شوند که منجر به پریودهای طولانی یا سنگین می‌شود. افراد ممکن است نیاز به تعویض مکرر نوار بهداشتی یا لخته شدن خون در دوران قاعدگی را تجربه کنند.
- درد و فشار لگن: فیبروم‌ها می‌توانند باعث درد لگن شوند. زنان ممکن است درد مبهم یا احساس فشار در قسمت تحتانی شکم یا لگن را تجربه کنند. درد می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.
- تکرر ادرار: فیبروم‌های بزرگ می‌توانند به مثانه فشار بیاورند و باعث تکرر ادرار یا میل مداوم به ادرار شوند.
- یبوست: فیبروم‌هایی که در نزدیکی روده بزرگ یا راست روده رشد می‌کنند می توانند به روده فشار وارد کنند و منجر به یبوست یا مشکل در دفع مدفوع شوند.
تأثیر بر سلامت باروری
- ناباروری و مشکل در باردار شدن: بسته به اندازه و محل آن‌ها، فیبروم‌ها می‌توانند در توانایی باردار شدن یا حفظ بارداری اختلال ایجاد کنند. ممکن است لوله‌های فالوپ را مسدود یا منحرف کنند یا بر لانه گزینی تخمک بارور شده در رحم تأثیر بگذارند.
- عوارض بارداری: فیبروم در دوران بارداری می‌تواند خطر عوارضی مانند سقط جنین، زایمان زودرس، جدا شدن جفت (جدایی جفت از دیواره رحم)، محدودیت رشد جنین یا نیاز به زایمان سزارین را افزایش دهد.
علائم نادر اما شدید
- انسداد ادرار یا روده: فیبروم‌های بزرگ می‌توانند مجرای ادرار یا روده را فشرده کرده و باعث انسداد شوند. این امر می‌تواند منجر به علائمی مانند احتباس ادرار (ناتوانی در تخلیه کامل مثانه) یا انسداد روده شود که منجر به درد شدید شکم می‌شود.
- درد حاد یا تغییرات ناگهانی در اندازه فیبروم: در موارد نادر، فیبروم ممکن است تحت فرآیندی به نام دژنراسیون قرار گیرد که در آن جریان خون آن به خطر می‌افتد. این عارضه می‌تواند منجر به درد شدید و بزرگ شدن سریع فیبروم شود.
شناخت دلایل و علائم فیبروم رحم برای تشخیص زودهنگام و درمان به موقع بسیار مهم است. توجه به این نکته مهم است که همه زنان مبتلا به فیبروم رحم علائم یکسانی را تجربه نمی‌کنند. شدت و ظاهر علائم می‌تواند در بین افراد بسیار متفاوت باشد. اگر مشکوک هستید که فیبروم رحم دارید یا علائم بیان شده را تجربه می‌کنید، توصیه می‌شود برای تشخیص و درمان مناسب با یک متخصص زنان مشورت کنید.
سوالات متداول
در حالی که فیبروم‌های رحمی معمولاً غیر سرطانی هستند، یک نوع بسیار نادر به نام لیومیوسارکوما می‌تواند در داخل فیبروم ایجاد شود. با این حال، خطر سرطانی شدن فیبروم بسیار کم است.
در حالی که تغییرات سبک زندگی نمی‌تواند فیبروم‌ها را از بین ببرد، حفظ وزن سالم، ورزش منظم و مدیریت استرس ممکن است به کاهش علائم و بهبود کلی کمک کند.
همه زنان مبتلا به فیبروم رحم نیازی به درمان ندارند. تصمیمات درمانی به عواملی مانند شدت علائم، تأثیر بر باروری و ترجیحات فردی بستگی دارد. تحت نظر پزشک بودن به طور منظم ممکن است در برخی موارد کافی باشد.
